2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında  Qəbələ rayonunun sosial-iqtisadi inkişafının makroiqtisadi göstəriciləri

Ümumi məhsul buraxılışı və xidmətlərin istehsalı.

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında Qəbələ rayonunda fəaliyyət göstərən müəssisə, təşkilat və fərdi sahibkarlar tərəfindən iqtisadiyyatın əsas sahələri (sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, informasiya və rabitə, ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri) üzrə məhsul buraxılışı və xidmətlərin göstərilməsi əvvəlki ilin eyni dövrünə nisbətən 2,0 faiz artaraq 103,6 milyon manat olmuşdur. İstehsal edilmiş məhsulun rayon əhalisinin hər nəfərinə düşən həcmi  967,2 manat  təşkil etmişdir. Keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında, kənd təsərrüfatı məhsulu istehsalı 14,6 faiz, ticarət xidmətinin həcmi 24,2 faiz, informasiya və rabitə xidmətinin həcmi 4,8 faiz, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı xidmətinin həcmi 29,0 faiz artmış, sənaye məhsulu istehsalı 9,8 faiz, tikinti-quraşdırma işlərinin həcmi isə 12,6 faiz azalmışdır. Hesabat dövründə kənd təsərrüfatında 27,0 milyon manatlıq və ya ümumi məhsulun 26,0 faizi qədər, ticarət sahəsində 27,6 milyon manatlıq (26,7 faiz), tikintidə 22,0 milyon manatlıq (21,2 faiz), sənayedə 24,0 milyon manatlıq (23,2 faiz), nəqliyyat və anbar təsərrüfatında 2,3 milyon manatlıq (2,3 faiz), informasiya və rabitə xidmətlərində 0,6 milyon manatlıq (0,6 faiz) məhsul və xidmətlər istehsal edilmişdir. Məhsul və xidmətlərin 70,5 faizi istehsal sahələrinin, 29,5 faizi isə xidmət sahələrinin payına düşmüşdür.

Kənd təsərrüfatı

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında rayonda kənd təsərrüfatı müəssisələri, ailə kəndli və ev təsərrüfatlarında 27,0 milyon manatlıq məhsul istehsal olunmuşdur. Bu da, 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə  3,4 milyon manat (14,6 faiz) çoxdur.

Bitkiçilik

Rayonda 2019-ci ilin məhsulu üçün əkilmiş 23785,0 hektar sahənin 17838,0 hektarı (75,0 faizi) ailə kəndli ev təsərrüfatlarının, 5947,0 hektarı (25,0 faizi) isə kənd təsərrüfatı müəssisələrin payına düşmüşdür.

Mövcud əkinlərin 20190,0 hektarını (84,9 faizini)  keçən ilin payızında dən və yaşıl yem üçün əkilmiş arpa və buğda, 215.0 hektarını (0,9 faizini) əvvəlki illərdən əkilmiş cox illik otlar, 3379,9 hektarını (14,2 faizini)  isə bu ilin yazlıq bitkilərinin əkini  təşkil etmişdir 2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında yazlıq bitkilərin əkin sahəsi  keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 235,8 hektar və ya 6,5 faiz azalaraq 3379,9 hektar olmuşdur. Hesabat dövründə rayonda əkilmiş yazlıq əkinlərin 788,5 hektarını (23,3 faizini) yem bitkiləri, 408,0 hektarını (12,1 faizini) tərəvəz, 520,0 hektarını (15,4 faizini) kartof, 802,0 hektarını (41,2 faizini) dənli və dənli paxlalılar (ondan 513,0 hektar vələmir) 267,4 hektarını (7,9 faizini) texniki bitkilər (tütün və şəkər çuğunduru), 2,0  hektarını (0,1 faizini) bostan bitkiləri təşkil edir.

Yazlıq bitkilərin əkin sahəsinin quruluşu

Rayonda 2019-cu ilin 01 iyul  tarixinə 2019-cu ilin məhsulu üçün əkinlər ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisəli şəkildə aşağıdakı cədvəldə verilmişdir.

hektarla

Heyvandarlıq

2019-cu ilin ilk altı ayı ərzində 2035.1 ton diri çəkidə ət, 20675.2 ton süd, 1148.0 min ədəd yumurta, 312.5 ton yun istehsal olunmuşdu. 2018-ci ilin müvafiq dövrünə  nisbətən 0.4 faiz  süd istehsalı  artmışdır.

2019-cu ilin iyul ayının 1-i vəziyyətinə rayonun təsərrüfatlarında 45888 baş iri buynuzlu mal-qara, o cümlədən 22843 baş inək və camış, 190201 baş qoyun və keçi,845 baş donuz mövcud olmuşdur. İlin əvvəlinə nisbətən iri buynuzlu mal-qaranın sayı 0,9 faiz, o cümlədən inək və camışların sayı 0,1 faiz, qoyun və keçilərin sayı 0,4 faiz azalmışdı.

Mal-qaranın sayı

Rayonda mal-qara arasında süni mayalanma işinin təşkili və onun genişləndirilməsi sahəsində ardıcıl tədbirlər görülmüşdü. 01 iyul 2019-cu il tarixə 1758 baş heyvan süni yolla mayalanmış və süni yolla mayalanmış heyvanlardan 1064 baş bala alınmışdır.

    Sənaye

Qəbələ rayonunun sənayesi əsasən qida məhsulları, tikinti materiallarının istehsalı, elektrik enerjisi və qazın bölüşdürülməsi və təchizatı, suyun təmizlənməsi və paylanması sahələrini əhatə edir. 2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində rayonda 10 sənaye müəssisəsi, , 97 fərdi sahibkar sənaye fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur.

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında sənaye müəssisələri, habelə fərdi sahibkarlar tərəfindən faktiki qiymətlərlə 24058,4 min manatlıq, əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9,8  faiz və ya 2618,2 min manat  az sənaye məhsulu istehsal edilmişdir.                

   Sənayenin fəaliyyət növləri üzrə məhsul buraxılışı

(min manat)

Hesabat dövründə sənaye məhsullarının 14,8 faizi elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, 78,9 faizi emal, 1,4 faizi su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı, 4,9 faizi isə mədənçıxarma  sektorlarında istehsal edilmişdir.

Sənaye məhsulu istehsalının strukturu  

İstehsal olunmuş sənaye məhsulunun 3908.2 min manatı və ya 16.2 faizi dövlət, 20150,2 min manatı və ya 83,8 faizi isə qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür. Qeyri-dövlət sektorunun 1562,8 min manatı və ya 7,8 faizi  fiziki şəxslərin  fəaliyyəti zamanı yaranmışdır.

Sənaye məhsulunun çəkisi, yekuna nisbətən

Sənaye işinin əsas göstəriciləri

2019-cu ilin altı ayı ərzində  sənaye müəssisələrində 1699 nəfər çalışmış, onların orta aylıq nominal əmək haqqı 487,4 manat müəyyən olunmuşdur. İşçilərin orta aylıq nominal əmək haqqı  əvvəlki ilin müvafiq dövrünə  nisbətən  27,1 faiz artmışdır.

Əsaslı tikinti

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında müəssisə və təşkilatlar tərəfindən rayonun iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün əsas kapitala bütün maliyyə mənbələrindən 21442,4 min manat və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 17,4 faiz az vəsait yönəldilmişdir. Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitlərin 15811,3 min manatı və ya 73,7 faizi  dövlət, 5631,1 min manatı və ya 26,3 faizi  isə qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür.

Tikintinin əsas göstəriciləri

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitlərin 20530,0 min manatını və ya 95,7 faizini tikinti-quraşdırma işləri təşkil etmişdir. Tikinti-quraşdırma işlərinin 15337,9 min manatı və ya 74,7 faizi dövlət, 5192,1 min manatı və ya 25,3 faizi isə qeyri-dövlət mülkiyyətinin payına düşmüşdür.

Tikinti-quraşdırma işlərinin strukturu

(ümumi həcmdə xüsusi çəki)

Hesabat dövründə rayonda 13149,3 min manat dəyərində əsas fondlar və ümumi sahəsi 10140,0 kvadrat metr olan yeni yaşayış evləri istifadəyə verilmişdir. İlin əvvəlindən rayonda ayrı-ayrı vətəndaşlar tərəfindən 95 fərdi yaşayış evi inşa olunmuşdur. Həmin evlərin ümumi sahəsi 10140,0 kvadrat metr təşkil etməklə, dəyəri 4780,0  min manat olmuşdur. İstismara verilmiş yaşayış evlərinin 40-ı şəhər, 55-i isə kənd yaşayış məntəqələrindədir. Kənd yaşayış məntəqələrində istismara verilmiş yaşayış evlərinin ümumi  sahəsi  5400,0 kvadrat metr, dəyəri isə 2200,0 min manat olmuşdur.

               İstismara verilmiş yaşayış evləri və qeyri-yaşayış tikililəri

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında rayonun tikinti müəssisələri tərəfindən yerinə yetirilmiş tikinti işlərinin dəyəri əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 37,7 faiz artaraq 5302,9  min manat olmuşdur. 2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında tikinti fəaliyyət növü üzrə çalışan  işçilərin orta sayı 247 nəfər, orta aylıq nominal əmək haqqı isə 415,6 manat müəyyən olunmuşdur. İşçilərin orta aylıq nominal əmək haqqı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 27,8 faiz artmışdır.

          Pərakəndə əmtəə dövriyyəsi və ödənişli xidmətlər

2019-cu  ilin birinci yarımillik  ərzində rayonun istehlak bazarında  əhaliyə 28851 min manatlıq   pullu xidmət göstərilmişdir.  Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmi  93786.2  min manat olmuş bu da keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,6 faiz və ya 4086 min manat çox olmuşdur. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmində iaşə dövriyyəsinin xüsusi çəkisi isə 9.4 faiz və ya 8785 min manat təşkil etmişdir. İctimai iaşə də daxil olmaqla pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin və əhaliyə göstərilən pullu  xidmətlərin ümumi həcmi aşağıdakı  göstəricilərlə xarakterizə olunur

m i n  m a n a t l a

Demoqrafik vəziyyət   

              Ölkədə uğurla həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatların nəticəsi olaraq,  Qəbələ rayonu üzrə demoqrafik vəziyyətin və əhalinin orta illik artım göstəricilərinin yaxşılaşmasına, müsbət miqrasiya saldosuna nail olunmuşdur. Bələ ki, 2019-u ilin yanvar-iyun ayları ərzində rayonun əhalisinin sayı 511 nəfər və ya 0,5 faiz artaraq 107140 nəfər təşkil etmiş və əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 69 nəfər olmuşdur. Rayonda 688 məcburi köçkün ailəsi və bu ailələrdə 2350 nəfər məcburi köçkün vardır. Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. 2019-cu ilin  birinci yarımillik ərzində və 2018-ci ilin   həmin dövrü ilə müqayisədə əsas demoqrafik göstəricilər aşağıdakı kimi olmuşdur.

2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbəsi tərəfindən rayonda 815 doğum, 313 ölüm, 267 nikah və 63 boşanma halları qeydə  alınmışdır. 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə doğum səviyyəsi 6,8-dən 7,6-a, nikahlar 2,4-dən 2,5-ə, boşanmalar  isə 0,6-dən 0,6-ə qədər azalmış, ölümün səviyyəsi dəyişilməz olaraq 1,7 olmuşdur.

Turizm

    2019-cu ilin I-yarımili ərzində Qəbələ rayonuda ərazisində 15 mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisə fəaliyyət  göstərmişdir . Həmin mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə  991 nömrə vardır. Yerlərin ümumi sayı isə (birdəfəlik tutum) 2258 ədəddir. 2019-cu ilin yarımilli ərzində 13484 carpayı yerdən istifadə edilmişdir Qəbələ rayonu ərzində mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrə 52477 nömrə-gün istifadə edilmişdir. Bir günün orta qalmaq  qiyməti 91.3 manat olmuşdur. 2019-cu ilin I-yarımili ərzində mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrə yanvar ayında 11088 nəfər, fevral ayında 6702 nəfər, mart ayında 9475 nəfər, aprel ayında 13525 nəfər, may ayında 5490 nəfər, iyun ayında 21053 nəfər olmaqla cəmi 67333 nəfər yerləşdirilmişdir ki, onlardan Azərbaycan vətəndaşları 24611  nəfər vəya 36.6 faiz, xarici ölkələrin vətəndaşları 42722 nəfər və ya 63,4 faiz olmuşdur. 2019-cu ilin I-yarımili ərzində mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə 42722 nəfər xarici ölkə vətəndaşı yerləşdirilmişdir. Onların 10036 nəfəri Səudiyyə Ərəbistanı, 7948 nəfəri Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, 2676 nəfəri Rusiya Federasiyası, 2240 nəfəri Küveyt, 1760 nəfəri Oman,  1752 nəfəri Bəhreyn, 1728 nəfəri Hindistan, 1430 nəfəri Qətər, 964 nəfər İsrayıl, 464 nəfər İraq,  369 nəfəri  Çin,  11355 nəfəri isə digər ölkələrin vətəndaşları olmuşdur. 2019-cu ilin I yarımilində  yerləşdirilmiş 67333 nəfərin qalma müddəti 1-2 gün olmuşdur. Qəbələ rayonunda mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrində bu müddətdə işçilərin orta siyahı üzrə sayı 1389 nəfər olmuşdur ki, onlardan da əcnəbi işçilərin sayı 40 nəfər təşkil etmişdir.

              Əhalinin sosial təminatı     

             2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu Qəbələ rayon Şöbəsi tərəfindən 11168 pensiya işi üzrə 11228 ailə üzvünə 2194,8 min manat pensiya ödənilmişdir.  Rayonda orta aylıq pensiya 196 manat 53 qəpik təşkil etmişdir.

  2019-cu ilin yanvar-iyun ayları üzrə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin rayon şöbəsində qeydiyyatda olmuş 11168 nəfər pensiyaçıdan 918 nəfəri işləyən, 10250 nəfəri isə işləməyən pensiyaçı olmuşdur. Pensiyaçıların  7407 nəfəri yaşa görə, 2928 nəfəri əlilliyə görə, 833 nəfəri 893  isə ailə başçısının itirilməsinə görə pensiya alan  şəxslərdir. Təyin olunmuş aylıq pensiyaların orta məbləği 196,53 manat təşkil etmişdir

          Nəqliyyat, informasiya və rabitə

2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində rayonda avtomobil nəqliyyatı ilə yük daşınması əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 2,6 faiz və ya 14,0 min ton, sərnişin daşınması isə 3,1 faiz və ya  135,0 min  sərnişin artmışdır. Rayonda 2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində nəqliyyat və anbar təsərrüfatı üzrə cəmi məhsul buraxılışı 2349,7 min manat olmuşdur ki, bunun da 1906,8 min manatı və ya 81,2 faizi fiziki şəxslərin payına düşür. Hesabat dövründə fiziki şəxslər tərəfindən nəqliyyat sektorunda 1906,8 min manat həcmində iş və xidmətlər göstərilmişdir. Bu göstərici 2018-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 4,7 faiz və ya 85,8 min manat artmışdır. Həmin iş və xidmətlərin 750,5 min manatı və ya 39,4 faizi yük daşınmasının, 1156,3  min manatı və ya 60,6 faizi isə sərnişin daşınmasının payına düşmüşdür. Əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında fiziki şəxslər üzrə məhsul buraxılışında yük daşınması 0,4 faiz və ya 2,8 min manat, sərnişin daşınması isə 7,7 faiz və ya 83,0 min manat artmışdır.

        Rayon ərazisində nəqliyyat sektorunun əsas göstəriciləri

Rayonda fəaliyyət göstərən rabitə müəssisələri tərəfindən 2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında əhaliyə, müəssisə və təşkilatlara faktiki qiymətlərlə 599,1 min manatlıq və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,8 faiz və ya 27,5 min manat çox rabitə xidməti göstərilmişdir. Göstərilən rabitə xidmətlərinin dəyərinin 577,4 min manatı və ya  96,3 faizi əhali tərəfindən ödənilmişdir. Hesabat dövründə rayon  əhalisinə göstərilmiş poçt xidmətlərinin həcmi  isə əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə  3,1 faiz və ya  4,4 min manat çoxalarq 147,5 min manat olmuşdur.

                 Poçt və rabitə xidmətlərinin əsas göstəriciləri

Hesabat dövründə rayonda informasiya və rabitə xidmətlərindən əldə olunan gəlirin  347,4 min manatı internet xidmətlərindən, 218,0 min manatı şəhər-kənd telefon rabitəsi üzrə xidmətlərdən, 30,7 min manatı şəhərlərarası və beynəlxalq telefon rabitəsi üzrə xidmətlərdən, 3,0 min manatı isə digər xidmətlərdən daxil olmuşdur.

İnformasiya və rabitə xidmətlərindən əldə olunan gəlirin quruluşu

(ümumi yekuna görə, faizlə)

             2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində informasiya və rabitə fəaliyyət növü üzrə çalışan işçilərin  orta sayı 103 nəfər, orta  aylıq nominal  əmək  haqqı  isə  322,7 manat  müəyyən olunmuşdur. İşçilərin orta aylıq nominal əmək haqqı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 8,0  faiz artmışdır.

Yanacaq-enerji təchizatı və kommunal xidmətlər      

2019-cuilin yanvar-iyun aylarında dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən istehlakçılar 2736,5 min kvt.saat elektrik enerjisi,  816,6 min kub metr təbii qaz, 24,8 min kub metr su və 36,8 min manatlıq rabitə xidmətindən istifadə etmişlər.

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən istehlakçıların istifadə etdikləri elektrik  enerjisi, təbii qaz, su və rabitə xidmətləri

İstehlakın ümumi dəyərinin 53,2 faizini elektrik enerjisi, 33,9 faizini təbii qaz, 5,0 faizini su, 7,9 faizini rabitə xidmətləri təşkil etmişdir. 2019-cu ilin yanvar-iyun ayları ərzində dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən istehlakçılar elektrik enerjisi,istilik enerjisi, təbii qaz, su və rabitə xidmətləri üzrə təyin edilmiş limitdən qənaətlə istehlak etmiş, istehlak etdikləri kommunal və rabitə xidmətləri dəyərinin 462,5 min manatını ödəmişdir. Əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə (dəyər ifadəsində) elektrik enerjisinin istehlakı 28 faiz,təbii qazın istehlakı 51,6 faiz,suyun istehlakı 1,8 faiz artmış,rabitə xidmətlərinin istehlakı 12,3 faiz azalmışdır. İstehlak edilmiş kommunal və rabitə xidmətlərinin dəyəri əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 102.6 min manat və ya 28,0 faiz artaraq 463,3 min manat olmuşdur.

İstehlak edilmiş elektrik və istilik enerjisinin, təbii qazın, suyun və rabitə xidmətləri

Əhalinin məşğulluğu və yeni iş yerlərinin açılması

2015-cu il  tarixdən 01 iyul 2019-cu ilə tarixədək olan  dövr ərzində rayonda 6974-ü daimi olmaqla 6974 yeni iş yeri yaradılmışdı. Yeni yaradılmış daimi iş yerlərinin 320-sı yeni yaradılmış müəssisə və təşkilatlarda, 1383-i mövcud müəssisə və təşkilatlarda, 91-i fəaliyyəti bərpa edilmiş müəssisə və təşkilatlarda, 5180-ı fiziki şəxslərdə olmuşdur.

01 yanvar 2016-cu ildən 01 iyul 2019-cu ilədək olan dövrdə rayonda yeni açılmış iş yerləri barədə məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdi.

2019-cu ilin yanvar-iyun aylarında rayonda 1090 nəfər işaxtaran vətəndaş Məşğulluq Mərkəzinə müraciət etmiş, onlardan 540 nəfər müxtəlif peşələrə və ixtisas yerlərinə işə  düzəlmişdir. Rayon Məşğulluq Mərkəzində işaxtaran kimi qeydiyyatda olan aztəminatlı aillələrdən 46-sı özünəməşğulluq layihəsinə cəlb olunmuşdur. 2019-cu ilin yanvar- iyun ayları ərzində rayonda 854 yeni iş yeri açılmışdır ki, onlardan 854-də daimidir.