AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
QƏBƏLƏ RAYON
İCRA HAKİMİYYƏTİ

2019-ci ilin yanvar-mart aylarında rayonun sosial, iqtisadi inkişafı haqqında

         Yola saldığımız 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində ölkəmizdə sosial-iqtisadi inkişafı davam etmiş, Azərbaycan regionunda lider dövlət olaraq öz mövqeyini bir qədər də möhkəmləndirilmişdir.  Ölkəmizin beynəlxalq aləmdə inteqrarasiyası bir qədər də sürətlənmiş Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyin təminatındakı rolu xeyli artmışdır.

Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi Dövlət Proqramının uğurla yerinə yetirilməsi sahəsində ölkəmizdə bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, sosial infastruktur lahiyələr yerinə yetirilmiş. Yeni istehsal münasibətləri yaradılmış, çoxlu sayda yeni sosial yönümlü obyektlər tikilmiş, geniş miqyaslı abadlıq- quruculuq işləri görülmüşdür.

         Ölkəmizin qabaqcıl rayonlarından biri olan Qəbələ rayonunda da sosial iqtisadi inkişaf sürətlə inkişaf etmiş,  geniş yaraşıqlı asfalt yollar salınmış, turizm inkişaf etdirmək məqsədilə çoxlu sayda yeni istirahət mərkəzləri tikilib istifadəyə verilmiş və tikintisi davam edir. Rayonun kənd və qəsəbələrinə yeni qaz xətti çəkilmiş, iqtisadiyyatın əsas sahələri olan sənaye, kənd təsərrüfatı və sosial sahələrdə bütün işlər uğurla icra olunur.

Demoqrafiq   vəziyyət

Rayonun ərazisi 1550 kv km-dir. 01 aprel 2019-cu il tarixə rayonda mövcud əhalinin sayı  106852 nəfər olmuşdur. Əhalinin sıxlığı hər kv km-ə 68.9 nəfərdir. Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd yaşayış məntəqəsi vardır. Rayon  əhalisinin 13997  nəfəri yaxud 13,1 faizi şəhər, 22225 nəfəri yaxud 20,8 faizi qəsəbə, qalan 70630 nəfəri  yaxud 66,1 faiz kənd yerlərində yaşayır. Rayonda  688 məcburi köçkün ailəsi və bu ailələrdə 2348 nəfər məcburi köçkün vardır. Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində və 2018-ci ilin   həmin dövrü ilə müqayisədə əsas demoqrafik göstəricilər aşağıdakı kimi olmuşdur.

2019-cu ilin  birinci rübü ərzində Qəbələ rayonunda 364  körpə doğulmuş və 161 nəfər ölən qeydə alınmışdır. Vəfat edənlərin  4 nəfəri 1 yaşa qədər ölən uşaqlar olmuşdur. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər min nəfərinə  doğulanların sayı   3.3- dan  nəfərdən 3.4-ə    nəfərə qədər artmış, ölənlərin sayında  isə 1.6 -dən  1.5-a qədər azalmışdır. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində Qəbələ rayonunda  104 nikah və 31 boşanma qeydə alınmışdır.  2019-cu  ilin  birinci rübü ərzində və  keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə  nikahların sayı  13 nikah artmış, boşananların sayı isə 5  boşanma  azalmışdır.

İqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələri  üzrə məhsul buraxılışı

2019-cu ilin  birinci rübü ərzində iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələri üzrə  42230.0 min manatlıq məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da keçən ilin həmin  dövründən 1889.8 min manat  yaxud 4,7 faiz çoxdur. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələri üzrə   ümumi  məhsul buraxılışının həcmini  aşağıdakı  cədvəldən daha aydın görmək olar.

                                                                                                                                                                                           (min manatla)

Cədvəldən göründüyü kimi  2019-cu ilin  birinci rübü ərzində keçən ilə  nisbətən  ümumi məhsul  buraxılışı  kənd təsərrüfatrında 1889.8  min manat yaxud  4,7 faiz, nəqliyyatda 49.0 min manat yaxud 4,4 faiz,  ticarətdə 210 min  manat  yaxud  2,3  faiz, sənayedə 2792,8  min manat yaxud  27,8 faiz, rabitədə 18 min manat yaxud 6,4 faiz  artmış, tikintidə  isə  12077  min manat  və ya 12.8 faiz azalmışdır. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində adambaşına düşən ümumi məhsul buraxılışı keçən ilin müvafiq dövrü ilə  müqayisədə   14 manat  və ya 3.7 faiz artaraq  395 manata çatmışdır.

Kənd təsərrüfatı

Rayonda keçən ilin payızında  20190  hektar sahədə payızlıq taxıl əkilmişdir. Əkilmiş taxıl sahələrinə payız – qış dövrlərində yüksək keyfiyyətli aqrotexniki qulluq göstərilmişdir.  2019-cu ilin  birinci rübündə rayonun kənd təsərrüfatı əməkçiləri mal-qaranın qışdan sağ-salamat çıxarılması, əkilmiş payızlıq  bitkilərin becərilməsi və yazlıq bitkilərin əkilməsi aparılması üçün  aqrotexniki tədbirlərin aparılmasında öz daxili imkanlarını tam səfərbərliyə almışdır. Rayonda  mart ayının üçüncü ongünlüyündə yazlıq bitkilər əkininə başlanmış və qısa müddətdə aprel ayının 1-i vəziyyətinə  120  hektar sahədə kartof, 110  hektar   sahədə tərəvəz, 309 hektar sahədə  çoxillik ot yonca, 115 hektar sahədə şəkər çuğunduru, 3 hektar qarğıdalı,133 hektar  birillik ot və 595  hektar dənli paxlalılar və yaşıl yem əkilmişdir. Başqa sözlə desək 1385  hektar yazlıq bitkilər əkilmişdir ki, bu da keçən ilin həmin dövrünə nisbətən 44.3  faiz  çoxdur.

01 aprel 2019-ci il tarixə rayonda  kənd təsərrüfatı işlərinin gedişi aşağıdakı kimi olmuşdur.

Yazlıq bitkilər əkilmişdir (hektarla)

Mal-qaranın sayı (baş)

Heyvandarliq  məhsullarının istehsalı (ton)

Cədvəldən göründüyü  kimi 2019-cu ilin birinci rübündə keçən ilin həmin dövrünə nisbətən iri buynuzlu mal- qaranın sayı 263 baş, inək və camışların sayı 55  baş, qoyun və keçilərin sayı 1025 baş, donuzlar 302  baş azalmışdır. 2019-cu ilin birinci rübündə keçən ilin həmin dövrünə nisbətən ət istehsalı 0,3 faiz, süd istehsalı  0,9 faiz  azalmış, yumurta istehsalı isə artmışdır.

Sənaye

 Rayonun sənayesi əsasən meyvə şirələrinin istehsalı, qida məhsullarının istehsalı, elektrik enerıisi, qazın bölüşdürülməsi və suyun yığılması və paylanması sahələri ilə təmsil olunmuşdur. 2019-cu ilin  birinci rübü ərzində Qəbələ rayon sənayesində fəaliyyət göstərən müəssisələr tərəfindən  12825.0  min manatlıq və ya əvvəlki ilin müvafiq dövründən 27,8 faiz  çox sənaye məhsulu istehsal edilmiş və xidmətlər göstərilmişdir. Ümumi məhsul istehsalında və xidmətlərin göstərilməsində qeyri – dövlət   bölməsinin   xüsusi  çəkisi 81,8 faiz təşkil etmişdir.  2019-cu ilin  birinci rübü ərzində Qəbələ rayonunda 9233.6 min manatlıq qida məhsulları, 421.0 min manatlıq mədənçıxarma sənayesi  və 840.3 min manatlıq tikinti materialları  istehsal edilmişdir. Qəbələ rayonunda 2019-cu ilin  birinci rüb ərzində istehlakçılarına  10494.9  min manatlıq məhsul istehsal edilmiş və 2330.1 min manatlıq sənaye xarakterli xidmətlər göstərilmişdir. 2019-cu ilin  birinci rüb ərzində sənaye müəssisələrində çalışan 1474 nəfərin orta aylıq nominal əmək haqqı 471.1 manat təşkil etmiş və əvvəlki illə müqayisədə 23,6  faiz çox deməkdir.

Tikinti

2019-cui ilin  aprel ayın 1-vəziyyətinə  rayonda əsas kapitala yönəldilmiş investisiyanın həcmi 8437.0 min manat, (6739,0 min manatı dövlət mülkiyyəti, 1698.0  min manatı  isə  qeyri dövlət mülkiyyəti) tikinti quraşdırma işlərinin həcmi isə 8256,0 min  manat  ( 6597.0 min manatı  dövlət mülkiyyəti, 1659.0 min manatı qeyri dövlət  mülkiyyəti ) təşkil etmişdir. 2019-cu ilin  aprel  ayın 1-vəziyyətinə  ümumi sahəsi 1836  kv metr  olan  17 fərdi  ev tikilib istifadəyə verilmişdir. İl ərzində 7011.5 min manatlıq əsas fondlar istifadəyə verilmiş  bununda  6224.2  min manatı dövlət, 787.3 min manatı isə qeyri dövlət mülkiyyəti təşkil etmişdir. Hazırda  rayonda 15 min yerlik futbol stadionunun tikintisi üçün yer ayrılıb, “Raftinq” Mərkəzində  tikinti işləri yekunlaşıb və “Cıdır” Atçılıq idman kompleksində, “Qafqaz Diamond Akvapark2 istirahət və əyləncə kompleksinin, “Qafqaz Aqua Land Hotel”-də  tikinti işləri davam edir.

Mədəniyyət və turizm

Rayonda 2019-cu il aprel  ayının 1-i vəziyyətinə 1 mədəniyyət evi, 26 kitabxana,  1 xalq  teatrı,   31 klub,   4 mədəniyyət   və   istirahət  parkı,  3   muzey  fəaliyyət  göstərmişdir. Rayonda 93 mədəniyyət abidəsi və 1 dövlət  qoruğu vardır. Abidələrin 61-i dövlət əhəmiyyətlidir. Qəbələ rayonunun turizim sektoru təbiət mənzərələri, tarixi abidələri, mədəniyyət ocaqları çox müasir turizim kompleksləri baxımından zəngin imkanlara malikdir. Rayonun tarixi yerləri rayona gələn turistləri özünə cəlb edir.Gözəl təbiəti heyran edici mənzərələri olan bu yer qonaqlarda böyük təsürat oyadır.

Təhsil

Rayonda 4 ibtidai, 11-əsas və 53 orta məktəb fəaliyyət göstərir. Qəbələ rayonunda cari dərs ilində fəaliyyət göstərən 68 ibtidai, əsas və orta məktəblərdə 16150  nəfər şagird təhsil alır. 2600  müəllim bu şagirdlərin təlim tərbiyyəsi ilə məşğul olur. Bu məktəblərdə şagirdlər 485  kompyuterdən istifadə edir. Rayonda  22  məktəbə qədər uşaq müəssisəsi vardır ki,  bunlarda da uşaqların sayı 780 nəfərdir. Rayonda   fəaliyyət  göstərən Peşə təhsili məktəbində 408 nəfər gənc 8 ixtisas üzrə təhsil alır. Bu gənclərin təlim tərbiyyəsi ilə 15 nəfər müəllim  və 13 nəfər  usta  məşğul olur.

Səhiyyə

2019-cu il aprel  ayının 1-i vəziyyətinə rayonda  6 xəstəxana, bu xəstəxanalarda 330 çarpayı, 36 tibb və feldşermama məntəqəsi, 9 ambulator poliklinika müəssisəsi, cəmi 51 tibb müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Bu  müəssisələrində 178 həkim, 461 orta tibb işçisi çalışır. Rayonda əhalinin  hər 10000 nəfərinə 18,8 həkim, 48,6 nəfər tibb işçisi düşür. Rayon Mərkəzi   xəstəxanası   əsaslı   şəkildə   təmir   edilmiş,   bütün    müasir avadanlıqlarla təmin edilmişdir. Rayonda müasir standartlara cavab verən böyük Regional müalicə Diaqnostika  mərkəzi və onun ətrafında müasir standartlara cavab verən istirahət parkı fəaliyyət göstərir.

Nəqliyyat və rabitə

Müasir şəraitdə avtonəqliyyat vəsaitlərinin  rolu əvəz olunmazdır. Onlardan səmərəli istifadə olunması əsas amillərdən biridir. Məlum olduğu kimi avtonəqliyyatdan xalq təsərrüfatının bütün sahələrində, yəni yaxın və  uzaq məsafələrdə yük daşınmasında,  əhaliyə sərnişin xidməti göstərilməsində və sair sahələrdə istifadə olunur. 2019-cu ilin birinci rübü ərzində avtomobil nəqliyyatı ilə 354 min ton, əvvəlki illə müqayisədə 40 min  və ya 12,7 faiz çox yük daşınmışdır. 2019-cu ilin birinci rübü ərzində rayonda 1986  min  sərnişin daşınmış, bu da keçən illə müqayisədə 1.4 faiz və ya 28 min sərnişin  çox  deməkdir. 2019-cu ilin birinci rübü ərzində rayonun rabitə müəssisəsi tərəfindən  300 min manatlıq rabitə xidməti göstərilmişdir. 2019-cu ilin birinci rübü ərzində Qəbələ rayonun Rabitə müəssisələrində 102 nəfər işçi çalışmışdır. Onların orta aylıq nominal əmək haqqı 317 manatdır.

Nəqliyyat və rabitənin əsas göstəriciləri aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.

Nəqliyyat və rabitənin əsas göstəriciləri

İstehlak bazarı

2019-cu ilin birinci rübü   ərzində rayonun istehlak bazarında  əhaliyə 9670 min manatlıq   pullu xidmət göstərilmişdir.  Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmi  45950  min manat olmuş bu da keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10,0 faiz və ya 4201 min manat çox olmuşdur Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmində iaşə dövriyyəsinin xüsusi çəkisi isə 8,6 faiz və ya 3955 min manat təşkil etmişdir. İctimai iaşə də daxil olmaqla pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin və əhalliyə göstərilən pullu  xidmətlərin ümumi həcmi aşağıdakı  göstəricilərlə xarakterizə olunur.

min manatla

Əmək  haqqı, məşğulluq  və işsizlik.

2019-cu ilin birinci rübü ərzində rayon  iqtisadiyyatında muzdla çalışan  işçilərin orta aylıq əmək haqqı 288.2 manat təşkil etmiş və 2018-ci ilin həmin dövrünə nisbətən 6,9 faiz artmışdır. Yüksək orta aylıq əmək haqqı rayon iqtisadiyyatının elektrik enerjisi və qaz istismarında, rabitə, maliyyə vasitəçiliyində, dövlət idarəetməsi və müdafiə, məcburi sosial təminatda, təhsil sahəsində çalışan işçilərə məxsus olmuşdur. 2019-cu ilin birinci rübü ərzində müəssisə və təşkilatlarda işçilərə 1934 manatlıq sosial xarakterli ödəmələr verilmişdir. Sosial xarakterli ödəmələr rabitə sahəsində çalışan işçilərə verilib. İqtisadiyyatın bazar münasibətlərinə doğru inamla addımladığı bir vaxda, əhalinin  sosial müdafiəsini həll  etmək, işçiləri qanuni müdafiə etmək, işçizlik hüququ olmayan uşaqlı analara, qarabağ əlilərinə digər az təminatlı tədbirlərin imtiyazlarını ödəmək, işsiz əhalinin bir hissəsinin iş  yerinə və ictimai işlərə cəlb olunması, onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi və digər vacib məsələlərin həlli məşğulu haqqında qanunların  təmin  etmək  Qəbələ  Məşğulluq  mərkəzinin  əsas  iş  pirinsipi olmuşdur. Qəbələ  rayon  Əmək və  Məşğulluq mərkəzinə 01 aprel 2019-cu il tarixə  606 nəfər işsiz vətandaş  qeydiyyata alınmışdır. Qeydiyyata alınanlardan 114 nəfəri qadınlardır. Mərkəz tərəfindən işsiz kimi müraciət edən vətəndaşların öz arzusuna əsasən 313 nəfəri müxtəlif  peşələr üzrə işə düzəldilmişdir. Onlardan 71 nəfəri qadındır. 2019-cu il 01 aprel   vəziyyətinə Qəbələ rayonunda məşğul əhalinin sayı 51310 nəfər təşkil etmişdir. Məşğul əhalinin 13787  nəfəri muzdla işləyənlərdir. Məşğul əhalinin 73,1 faizi və ya  37523 nəfəri muzdsuz işləyənlərdir. Muzdsuz  işləyənlərin 31519  nəfəri və yaxud  84,0 faizi kəndli  təsərrüfatlarda, 4,6 faizi yaxud  1726  nəfəri fiziki şəxslər, yerdə qalan 4278 nəfəri və ya 11,4 faizi isə digər sahələrdə çalışanlardır.

Yeni açılmış iş yerlərinin sayı

2003-cü ilin oktyabr ayının  1-dən 2019-cu il  aprel ayının 1-nə dək rayonda 18935 yeni iş yeri açılmışdır ki, onun da  17136  daimi iş yerləridir. Aşağıdakı cədvəldə yeni iş yerlərinin açılması barədə illər üzrə məlumat verilmişdir.

Qeyd: Bölmədə olan məlumatlar rüblük olaraq yenilənir.