AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
QƏBƏLƏ RAYON
İCRA HAKİMİYYƏTİ

2018-ci il  ərzində Qəbələ rayonununsosial-iqtisadi inkişafı haqqında

Ölkənin bütün bölgələrində  olduğu kimi, 2018-ci il  Qəbələ rayonunun iqtisadiyyatında və sosial-mədəni həyatında nəzərəçarpacaq müvəffəqiyyətlər əldə edilmiş,iqtisadiyyatın bütün sahələrində istehsalın həcmi artmış,yeni təsərrüfat və sosial-mədəni obyektlər istifadəyə verilmiş,yeni iş yerləri açılmış,əhalinin sosial-iqtisadi vəziyyəti yaxşılaşmışdır.

Ərazi və əhali 

Rayonun ərazisi 1550 kv km-dir. 01 Yanvar 2019-ci il tarixə rayonda mövcud əhalinin sayı  106660 nəfər olmuşdur. Əhalinin sıxlığı hər kv km-ə 68.0 nəfərdir.

Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd yaşayış məntəqəsi vardır. Rayon  əhalisinin 14079  nəfəri yaxud 13,2 faizi şəhər, 22292  nəfəri yaxud 20,9 faizi qəsəbə, qalan 70289 nəfəri  yaxud 65,9 faiz kənd yerlərində yaşayır.

Rayonda  691 məcburi köçkün ailəsi və bu ailələrdə 2351 nəfər məcburi köçkün vardır. Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. 2018-ci ilin  və 2017-ci ilin   həmin dövrü ilə müqayisədə əsas demoqrafik göstəricilər aşağıdakı kimi olmuşdur.

2018-ci il ərzində Qəbələ rayonunda 1680  körpə doğulmuş və 579 nəfər ölən qeydə alınmışdır. Vəfat edənlərin  15 nəfəri 1 yaşa qədər ölən uşaqlar olmuşdur. 2018-ci ildə  Qəbələ rayonunda 776 nikah və 122  boşanma qeydə alınmışdır ki, keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə  nikahların sayı 24 nəfər , boşananlar  isə 32  nəfər  artmışdır.

İqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələri  üzrə məhsul buraxılışı

2018-ci il ərzində Qəbələ rayonunda iqtisadiyyatın əsas sahələri üzrə istehsal olunmuş məhsul və xidmətlərin ümumi həcmi  246101  min manat, adambaşına həcmi isə  2307   manat təşkil etmişdir.Məhsul və xidmətlərin   81.9   faizi istehsal sahələrinin, 18.1  faizi isə xidmət sahələrinin payına düşmüşdür. Məhsul və xidmətlərin  28.7  faizi  tikinti-quraşdırma, 15.2  faizi ticarət və xidmətlər sahəsində, 25.0   faizi sənayedə, 28.9  faizi  kənd təsərrüfatı və balıqcılıq təsərrüfatında, 1.6  faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatında,  0,6  faizi isə informasiya və rabitə xidmətləri sahəsində istehsal edilmişdir. Əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə  sənayedə  82.6   faiz , kənd təsərrüfatı və balıqçılıqda 3,3 faiz, ticarət və xidmət sahəsində  16,5 faiz, nəqliyyat və anbar təsərrüfatında 4,9 faiz, informasiya və rabitədə  7,3   faiz, tikintidə  isə 13 faiz azalma müşahidə edilmişdir. Qəbələ rayon iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələri üzrə   ümumi  məhsul buraxılışının həcmini  aşağıdakı  cədvəldən daha aydın görmək olar.                                                                          

                                                                                               (min manatla)

Kənd təsərrüfatı

Qəbələ rayonunun  iqtisadiyyatında  taxılçılıq, meyvəçilik və heyvandarlıq aparıcı rol oynayır.Bununla yanaşı,təsərrüfatlarda bostan məhsulları,tərəvəz,üzüm və kartof da istehsal edilir. Rayonda keçən ilin payızında 20100 hektar sahədə payızlıq və yazlıq taxıl əkilmişdir. Əkilmiş taxıl sahələrinə payız –qış dövrlərində yüksək keyfiyyətli aqrotexniki qulluq göstərilmişdir. 2018-ci il  ərzində 64646,1 ton taxıl, 8215,2 ton kartof, 5508 ton tərəvəz,   17726,4  ton meyvə, 1533  ton qarğıdalı, 73  ton bostan, 2115 ton şəkər çuğunduru, 101ton tütün  və 2535.4 ton üzüm   istehsal olunmuşdur. Heyvandarlıq  məhsullarından 6265 ton diri çəkidə  ət, 40472 ton süd,22956 min ədəd yumurta, 413 ton yun istehsal olunmuşdur. 2018-cü ilə nisbətən ət istehsalı  3 ton  və ya 0,1 faiz,   yun istehsalı  1 ton və ya 0.2 faiz, yumurta  istehsalı  8822  min ədəd  və ya 205 faiz, süd istehsalı isə  306 ton və ya  1.0 faiz artmışdır. Rayonun təsərrüfatlarında 2018-ci il yanvar ayının 1-vəziyyətinə 45511 baş iri buynuzlu mal-qara, o cümlədən  22550  baş inək və camış, 189919  baş qoyun və keçi  və 750 baş donuz mövcud olmuşdur.

01 yanvar  2019-cü il tarixə kənd təsərrüfatı işlərinin gedişi haqqında məlumatlar

                 Mal-qaranın sayı (baş)

                                                                     Heyvandarliq  məhsullarının istehsalı (ton)

Sənaye

Rayonun sənayesi əsasən meyvə şirələrinin istehsalı, qida məhsullarının istehsalı, elektrik enerıisi, qaz və buxarın istehsalı, bölüşdürülməsi və suyun yığılması və paylanması sahələri ilə təmsil olunmuşdur. 2018-cü ildə Qəbələ rayon sənayesində fəaliyyət göstərən müəssisələr tərəfindən  61548 min manatlıq və ya əvvəlki ilin müvafiq dövründən 82.6 faiz  çox sənaye məhsulu istehsal edilmiş və xidmətlər göstərilmişdir. Ümumi məhsul istehsalında və xidmətlərin göstərilməsində  qeyri – dövlət   bölməsinin   xüsusi  çəkisi 76,0 faiz təşkil etmişdir. 2018-cü il ərzində Qəbələ rayonunda 45945 min manatlıq qida məhsulları  emal edilmişdir.Qəbələ rayonunda 2018-cü ildə  54351  min manatlıq məhsul istehsal edilmiş və 7197 min manatlıq sənaye xarakterli xidmətlər göstərilmişdir. 2018-ci il  ərzində sənaye müəssisələrində çalışan 1397  nəfərin orta aylıq nominal əmək haqqı 336 manat təşkil etmiş və əvvəlki illə müqayisədə 0.1 faiz çox deməkdir.

Tikinti

2019-ci ilin  yanvar ayın 1-vəziyyətinə  rayonda əsas kapitala yönəldilmiş investisiyanın həcmi  74095,0  min manat,(47453,0 min manatı dövlət mülkiyyəti, 30342,0  min manatı  isə  qeyri dövlət mülkiyyəti) tikinti quraşdırma işlərinin həcmi isə 70692,0 min  manat  ( 45006,0 min manatı  dövlət mülkiyyəti, 25686.0 min manatı qeyri dövlət  mülkiyyəti ) təşkil etmişdir. 2019-ci ilin  yanvar  ayın 1-vəziyyətinə  ümumi sahəsi 16968  kv metr  olan  200 fərdi  ev tikilib istifadəyə verilmişdir.İl ərzində 30996 min manatlıq əsas fondlar istifadəyə verilmiş  bununda  17190.0  min manatı dövlət, 13806,0 min manatı isə qeyri dövlət mülkiyyəti təşkil etmişdir. Hazırda  rayonda 15 min yerlik futbol stadionunun tikintisi üçün yer ayrılıb, “Raftinq” Mərkəzində  tikinti işləri yekunlaşıb və “Cıdır” Atçılıq idman kompleksində, “Qafqaz Diamond Akvapark2 istirahət və əyləncə kompleksinin, “Qafqaz Aqua Land Hotel”-də  tikinti işləri davam edir.

Mədəniyyət və turizm

Rayonda 2019-ci il yanvar  ayının 1-i vəziyyətinə 1 mədəniyyət evi, 26 kitabxana,  1 xalq  teatrı,   31 klub,   4 mədəniyyət   və   istirahət  parkı,  3   muzey  fəaliyyət  göstərmişdir. Rayonda 93 mədəniyyət abidəsi və 1 dövlət  qoruğu vardır. Abidələrin 61-i dövlət əhəmiyyətlidir. Qəbələ rayonunun turizim sektoru təbiət mənzərələri, tarixi abidələri, mədəniyyət ocaqları çox müasir turizim kompleksləri baxımından zəngin imkanlara malikdir. Rayonun tarixi yerləri rayona gələn turistləri özünə cəlb edir.Gözəl təbiəti heyran edici mənzərələri olan bu yer qonaqlarda böyük təsürat oyadır. 2018-ci il ərzində  Qəbələ rayonu ərazisində 18 mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisə fəaliyyət  göstərmişdir. Həmin mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə nömrələrin (otaqların) sayı 978- dir.  2018-ci ci il ərzində  Qəbələ rayonunda mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə  bir  gecə qalmaq üçün  orta qiymət cəmi  106 manat təşkil etmişdir. Yerlərin ümumi sayı isə (birdəfəlik tutum) 2246 yer təşkil edilmişdir. Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə  8103  nömrə gün olmuşdur. 2018-ci il ərzində mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrdə gecələmələrin sayı 311591 olmuşdur. Ondan Azərbaycan vətəndaşları üzrə 106590, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan  vətəndaşları üzrə 205001 gecə olmuşdur.  2018-ci il ərzində mehmanxana vətəndaşı mehmanxana tipli müəssisələrə 192529 nəfər, o cümlədən 55327  nəfər Azərbaycanlı, 137202 nəfər isə əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan  vətəndaşları yerləşdirilmişdir. İl ərzində 32230.8 min manat gəlir əldə edilmişdir.Bunun 17037 min manatı yerləşdirmə xidmətlərindən,7361 min manatı iaşə xidmətindən,6438 min manatı müalicə-sağlamlıq xarakterli xidmətlərindən və 1394 min manatı digər xidmətlərindən əldə edilmişdir. Qəbələ rayonunda mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin ümumi sahəsi 82827m²,  bunun da 35645m²-i yaşayış sahəsidir. Bu müddətdə işçilərin orta siyahı üzrə sayı 1176 nəfər, ondan qadınlar 214 nəfər olmuşdur. Turizm və otelçilik ixtisası üzrə təhsil  almış işçilərin sayı 25, əcnəbi işçilərin sayı isə 9 nəfər olmuşdur. Mehmanxanada işçilərin orta aylıq əmək haqqı  249,9 manat hesablanır.

Təhsil

Rayonda 4 ibtidai, 11-əsas və 53 orta məktəb fəaliyyət göstərir. Qəbələ rayonunda cari dərs ilində fəaliyyət göstərən 68 ibtidai, əsas və orta məktəblərdə 16150  nəfər şagird təhsil alır. 2600  müəllim bu şagirdlərin təlim tərbiyyəsi ilə məşğul olur. Bu məktəblərdə şagirdlər 485  kompyuterdən istifadə edir. Rayonda  22  məktəbə qədər uşaq müəssisəsi vardır ki,  bunlarda da uşaqların sayı 780 nəfərdir.  Rayonda   fəaliyyət  göstərən Peşə təhsili məktəbində 408 nəfər gənc 8 ixtisas üzrə təhsil alır. Bu gənclərin təlim tərbiyyəsi ilə 15 nəfər müəllim  və 13 nəfər  usta  məşğul olur.

Səhiyyə

2019-ci il yanvar  ayının 1-i vəziyyətinə rayonda 6 xəstəxana, bu xəstəxanalarda 330 çarpayı, 36 tibb və feldşermama məntəqəsi, 9 ambulator poliklinika müəssisəsi, cəmi 51 tibb müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Bu  müəssisələrində 178 həkim, 461 orta tibb işçisi çalışır. Rayonda əhalinin  hər 10000 nəfərinə 18,8 həkim, 48,6 nəfər tibb işçisi düşür. Rayon Mərkəzi   xəstəxanası   əsaslı   şəkildə   təmir   edilmiş,   bütün    müasir avadanlıqlarla təmin edilmişdir. Rayonda müasir standartlara cavab verən böyük Regional müalicə Diaqnostika  mərkəzi və onun ətrafında müasir standartlara cavab verən istirahət parkı fəaliyyət göstərir.

Nəliyyat və rabitə

Ölkə iqtisadiyyatının ən perespektivli infrastruktur sahələri olan informasiya və rabitə sektoru öz inkişaf surətinə görə digər sahələri qabaqlayaraq fəaliyyətini uğurla davam etdirir.Dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrlə yanaşı,xüsusi və müştərək müəssisələr tərəfindən göstərilən rabitə xidmətlərinin həcmi artır,əsas rabitə xidmətləri üzrə tariflər azalır,rabitə infrastrukturunda  innovasiya prosesləri sürətlənir. Müasir şəraitdə avtonəqliyyat vəsaitlərinin  rolu əvəz olunmazdır. Onlardan səmərəli istifadə olunması əsas amillərdən biridir. Məlum olduğu kimi avtonəqliyyatdan xalq təsərrüfatının bütün sahələrində, yəni yaxın və  uzaq məsafələrdə yük daşınmasında,  əhaliyə sərnişin xidməti göstərilməsində və sair sahələrdə istifadə olunur. 2019-ci ilin  yanvar ayın 1-vəziyyətinə  avtomobil nəqliyyatı ilə 1306 min ton, əvvəlki illə müqayisədə 42 min  və ya 3.3 faiz çox yük daşınmışdır. 2019-ci ilin  yanvar  ayın 1-vəziyyətinə  rayonda  9256  min  sərnişin daşınmış, bu da keçən illə müqayisədə 3.8  faiz və ya 345 min sərnişin çox  deməkdir. 2019-ci ilin  yanvar ayın 1-vəziyyətinə  rayonun rabitə müəssisəsi tərəfindən  1100  min manatlıq rabitə xidməti göstərilmişdir. 2019-ci ilin  yanvar ayın 1-vəziyyətinə  Qəbələ rayonun Rabitə müəssisələrində 102 nəfər işçi çalışmışdır. Onların orta aylıq nominal əmək haqqı 346  manatdır. Nəqliyyat və rabitənin əsas göstəriciləri aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.

Nəqliyyat və rabitənin əsas göstəriciləri

İstehlak bazarı

2019-ci ilin  yanvar ayın 1-vəziyyətinə  rayonun istehlak bazarında  əhaliyə 50121 min manatlıq   pullu xidmət göstərilmişdir.  Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmi  188750 min manat olmuş bu da keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3.8 faiz və ya 6915 min manat çox olmuşdur. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmində iaşə dövriyyəsinin  xüsusi çəkisi isə 7.4  faiz və ya 14054 min manat təşkil etmişdir. İctimai iaşə də daxil olmaqla pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin və əhalliyə göstərilən pullu  xidmətlərin ümumi həcmi aşağıdakı  göstəricilərlə xarakterizə olunur

m i n  m a n a t l a

Əmək  haqqı, məşğulluq və işsizlik

2018-cı il ərzində rayon  iqtisadiyyatında muzdla çalışan  işçilərin  orta aylıq əmək haqqı  355 manat təşkil etmiş və 2017-ci ilin həmin dövrünə nisbətən 22,0 faiz artmışdır. Yüksək orta aylıq əmək haqqı rayon iqtisadiyyatının elektrik enerjisi və qaz istismarında, rabitə, maliyyə vasitəçiliyində, dövlət idarəetməsi və müdafiə, məcburi sosial təminatda, təhsil sahəsində çalışan işçilərə məxsus olmuşdur. İqtisadiyyatın bazar münasibətlərinə doğru inamla addımladığı bir vaxda, əhalinin  sosial müdafiəsini həll  etmək, işçiləri qanuni müdafiə etmək, işçizlik hüququ olmayan uşaqlı analara, qarabağ əlilərinə digər az təminatlı tədbirlərin imtiyazlarını ödəmək, işsiz əhalinin bir hissəsinin iş  yerinə və ictimai işlərə cəlb olunması, onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi və digər vacib məsələlərin həlli məşğulu haqqında qanunların  təmin  etmək  Qəbələ  Məşğulluq  mərkəzinin  əsas  iş  pirinsipi olmuşdur. Qəbələ  rayon  Məşğulluq  mərkəzinə 01 yanvar  2019-ci il tarixə 1530 nəfər işsiz vətandaş  qeydiyyata alınmışdır. Qeydiyyata alınanlardan 239 nəfəri qadınlardır. Mərkəz tərəfindən işsiz kimi müraciət edən vətəndaşların öz arzusuna əsasən 541 nəfəri müxtəlif  peşələr üzrə işə düzəldilmişdir. Onlardan 128 nəfəri qadındır. 2018-ci il vəziyyətinə Qəbələ rayonunda məşğul əhalinin sayı 50913 nəfər təşkil etmişdir. Məşğul əhalinin 12431 nəfəri muzdla işləyənlərdir. Muzdla işləyənlərin 7007 nəfəri yaxud 56.3 faizi dövlət mülkiyyətində 5424 nəfəri və ya 43.7 faizi isə qeyri dövlət mülkiyyətində fəaliyyət  göstərir. Məşğul əhalinin 75.5 faizi və ya  38482 nəfəri muzdsuz işləyənlərdir. Muzdsuz işləyənlərin 28053 nəfəri və yaxud 72.9 faizi kəndli  təsərrüfatlarda, 22.8 faizi yaxud  8774 nəfəri fiziki şəxslər, yerdə qalan 1655 nəfəri və ya 4.3 faizi isə digər sahələrdə çalışanlardır.

Yeni açılmış iş yerlərinin sayı

2003-cü ilin oktyabr ayının  1-dən 2019-ci il  yanvar ayının 1-nə dək rayonda 18642 yeni iş yeri açılmışdır ki, onun da  16843  daimi iş yerləridir.

Aşağıdakı cədvəldə yeni iş yerlərinin açılması barədə illər üzrə məlumat  verilmişdir.

Əhalinin sosial müdafiəsi

2018- ci il  ərzində  üzrə 11226 pensiyaçıya  işi üzrə 11289 nəfər əmək pensiyaçısı qeydiyyatda olmuşdur ki, onlardan 7476 nəfəri yaşa görə, 2951 nəfəri əlliliyə görə 799 ailə üzrə 862  nəfər  isə ailə başçısını itirməsinə  görə pensiyaçı olmuşdur. Pensiyaçılara təyin olunmuş  aylıq  ümumi pensiya məbləği 2093.7 min manat, 1 pensiya işi üzrə orta aylıq pensiya məbləği 186.51  manat təşkil etmişdir. 5491 ailə  üzvünə  aylıq  385.2  min manat sosial müavinət,  89  ailəyə ünvanlı sosial yardım  ödənilmişdir.

Qeyd: Bölmədə olan məlumatlar rüblük olaraq yenilənir.