İqtisadiyyat

      Ümumi məhsul buraxılışı və xidmətlərin göstərilməsi.

  2024-cü ilin birinci yarımilli ərzində fəaliyyət göstərən müəssisə, təşkilat və fərdi sahibkarlar tərəfindən iqtisadiyyatın əsas sahələri (sənaye, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq, tikinti, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, informasiya və rabitə, ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri) üzrə məhsul buraxılışı və xidmətlərin göstərilməsi 208603,4 min manat təşkil etmişdir. İstehsal edilmiş məhsulun rayon əhalisinin hər nəfərinə düşən həcmi  1913,3  manat  olmuşdur.

Hesabat dövründə kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq 54,0 milyon manatlıq və ya ümumi məhsulun (25,9 faiz), ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri sahəsində 46,2 milyon manatlıq (22,3 faiz), tikintidə 26,6 milyon manatlıq (12,7 faiz), sənayedə 75,4 milyon manatlıq (36,2 faiz), nəqliyyat və anbar təsərrüfatında 5,0 milyon manatlıq (2,4 faiz), informasiya və rabitə xidmətlərində 1,3 milyon manatlıq (0,5 faiz) məhsul və xidmətlər istehsal edilmişdir.

Məhsul və xidmətlərin 74,8 faizi istehsal sahələrinin, 25,2 faizi isə xidmət sahələrinin payına düşmüşdür.

Kənd təsərrüfatı.

2024-cü ilin birinci yarımillində rayonda kənd təsərrüfatı müəssisələri, ailə kəndli və ev təsərrüfatlarında 54,0 milyon manatlıq məhsul istehsal olunmuşdur. Bu da, 2023-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2335,2 min manat və ya faktiki qiymətlərlə 4,5 faiz çox olmuşdur. İstehsal olunmuş məhsulun  42891,6  min manatı heyvandarlıq məhsulların, 11102,3 min manatı bitkiçilik məhsulların payına düşmüşdür.

Bitkiçilik.

2024-cü ilin yanvar-iyun ayları yazlıq bitkilərin əkin sahəsi  keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 123,0 hektar və ya 7,0 faiz çoxalaraq 1887,0 hektar olmuşdur. Hesabat dövründə əkilmiş yazlıq əkinlərin 218,0 hektarını (11,6 faizini) yonca, 354,0 hektarını (18,7 faizini) tərəvəz, 428,0 hektarını (22,7 faizini) kartof, 185,0 hektarını (9,8 faizini)  dənli və dənli paxlalılar (ondan 185,0 hektar  vələmir), 275,0 hektarını (14,6 faizini) birillik otlar, 10 hektarını (0,5 faizini) tütün,  415 hektarı (22,0  faizini) o  cümlədən 130 hektarı  dən üçün  qarğıdalı   və 2  hektarı (0,1 faizini) bostan bitkiləri  təşkil edir.

2024-cü ilin 01 iyul  tarixinə 2024-cü ilin məhsulu üçün əkinlər ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisəli şəkildə aşağıdakı cədvəldə verilmişdir.

                                                                     (hektarla)

Heyvandarlıq.

2024-cü ilin iyul ayının 1-i vəziyyətinə təsərrüfatlarda 36644 baş iri buynuzlu mal-qara, o cümlədən 18501 baş inək və camış, 122737  baş qoyun və keçi, 735 baş donuz mövcud olmuşdur. 

Mal-qaranın sayı.

Son dövrlər mal-qara arasında süni mayalanma işinin təşkili və onun genişləndirilməsi sahəsində ardıcıl tədbirlər görülmüşdür. Tədbirlərin nəticəsi olaraq 01 iyul 2024-cü il tarixinə 5176 baş süni yolla mayalanmış heyvanlardan 2911 baş bala alınmışdır.

  Sənaye

 Qəbələ rayonunun sənayesi əsasən mədənçıxarma sənayesi, emal sənayesi, elektrik enerjisi və qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, su təchizatı; tullantıların təmizlənməsi və emalı sahələrini əhatə edir.

2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında sənaye müəssisələri, habelə fərdi sahibkarlar   və ev təsərrüfatları tərəfindən faktiki qiymətlərlə 75464,1 min manatlıq, əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən faktiki qiymətlərlə 9021,0 min manat və ya müqayisəli qiymətlərlə isə 17,2 faiz çox sənaye məhsulu istehsal edilmişdir.          

 Sənayenin fəaliyyət növləri üzrə məhsul buraxılışı (min manat)

Hesabat dövründə sənaye məhsullarının 10,3 faizi elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, 83,3 faizi emal, 0,8 faizi su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı, 5,6 faizi isə mədənçıxarma  sektorlarında istehsal edilmişdir.

İstehsal olunmuş sənaye məhsulunun 8369,4 min manatı və ya 11,1 faizi dövlət, 67094,7 min manatı və ya 88,9 faizi isə qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür.

           2024-cü ilin yanvar –iyun ayları ərzində  sənaye müəssisələrində 1756 nəfər çalışmış, onların orta aylıq nominal əməkhaqqı 690,1 manat olmuşdur. İşçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı  əvvəlki ilin müvafiq dövrünə  nisbətən  8,4 faiz artmışdır.

Əsaslı tikinti

2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında müəssisə və təşkilatlar tərəfindən rayonun iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün əsas kapitala bütün maliyyə mənbələrindən 26632,9 min manat və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 27,6 faiz az vəsait yönəldilmişdir. Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitlərin 17554,7 min manatı və ya 65,9 faizi  dövlət, 9078,2 min manatı və ya 34,1 faizi isə qeyri-dövlət sektorunun payına düşmüşdür.

 Tikintinin əsas göstəriciləri  

2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitlərin 26567,0 min manatını və ya 99,8 faizini tikinti-quraşdırma işləri təşkil etmişdir. Tikinti-quraşdırma işlərinin 17754,7 min manatı və ya 100 faizi dövlət mülkiyyətinin payına düşmüşdür.

Hesabat dövründə 5724,6 min manat dəyərində əsas fondlar istifadəyə   verilmişdir ki, bununda 3459,4 min manatı dövlət müəssisələrinin payına düşür.

2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında tikinti müəssisələri və fərdi sahibkarlıq tərəfindən yerinə  yetirilmiş tikinti işlərinin dəyəri əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 16,2 faiz arataraq 9422,8  min manat olmuşdur.

        2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında tikinti fəaliyyət növü üzrə çalışan  işçilərin orta sayı 369 nəfər, orta aylıq nominal əməkhaqqı isə 695,0 manat olmuşdur. İşçilərin orta aylıq nominal  əməkhaqqı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 20,6 faiz azalmışdır.

 2024-cü  ilin birinci yarımilli  ərzində rayonun istehlak bazarında  əhaliyə 34200,0 min manatlıq   ödənişli xidmət göstərilmişdir. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin ümumi həcmi 158630,6 min manat olmuş və  keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3888,5 min manat artmışdır.

İctimai iaşə də daxil olmaqla pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin və əhaliyə göstərilən pullu  xidmətlərin ümumi həcmi aşağıdakı  göstəricilərlə xarakterizə olunur.

Məhsul bazarı

         2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında pərakəndə ticarət dövriyyəsi əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən müqayisəli  qiymətlərlə 1,8 faiz artaraq  144516,6  min manat olmuşdur.

Məhsul bazarı üzrə əsas göstəricilər

Pərakəndə ticarət dövriyyəsinin makrostrukturu

Əhaliyə göstərən ödənişli xidmətlər

2024-cü ilin  yanvar-iyun aylarında əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin dəyəri 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 7,4 faiz  artaraq 31993,0 min manat olmuşdur. Fiziki şəxslər tərəfindən əhaliyə  göstərilən ödənişli xidmətlər isə 21,1 faiz artaraq 7811,0 min manat xidmət təşkil  etmişdir.

Ödənişli xidmətlərin göstərilməsi

İctimai iaşə xidmətləri

  2024-cü ilin yanvar-iyun  aylarında ictimai iaşə dövriyyəsi 2023-cü ilin müvafiq  dövrü ilə müqayisədə  5,9  faiz artaraq  14114,0 min manat olmuşdur.

İctimai iaşə dövriyyəsi                                                                           

                Özəl sektorda ictimai iaşə dövriyyəsinin 41,6 faizi  hüquqi şəxs statuslu müəssisələrin, 58,4 faizi isə bu sahədə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fərdi sahibkarların payına düşür. Fiziki şəxslər tərəfindən iaşə dövriyyəsinin həcmi 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,4  faiz artaraq 8343,4  min manat olmuşdur.

Demoqrafik vəziyyət

                   2024-cü ilin yanvar-iyun ayları ilkin məlumatlara görə rayonun əhalisinin sayı 296 nəfər və ya 1,0 faiz artaraq 109175 nəfər təşkil etmiş və əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 70,2 nəfər olmuşdur.

                             Rayonda 677 məcburi köçkün ailəsi və bu ailələrdə 2323 nəfər məcburi köçkün vardır. Rayonda 1 şəhər, 3 qəsəbə, 60 kənd ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərir.

2024-cü ilin  yanvar-iyun ayları və 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əsas demoqrafik göstəricilər aşağıdakı kimi olmuşdur.

         2024-cü ilin yanvar-iyun ayları Ədliyyə Nazirliyinin qeydiyyat şöbəsi tərəfindən   rayonda  554 doğum, 272 ölüm, 201 nikah və 77 boşanma halları qeydə  alınmışdır.  2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əhalinin  hər  1000 nəfərinə doğum səviyyəsi 12,1- dən  10,2-ya qədər azalmış, ölənlər 4,9- dan 5,0-ə qədər artmış, nikahlar  4,2-dən 3,7-yə qədər ,  boşananlar 1,6-dan 1,4-ə qədər azalmışdır.

Turizm. 

         Qəbələ rayonu ərazisində cari ilin yanvar-iyun aylarında 18 mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisədən 15-i fəaliyyət göstərmişdir. Rayon ərazisində mövcud olan 18 otel və mehmanxana tipli müəssisələrin  birdəfəlik tutumu 2496 nömrə olduğu halda, fəaliyyət göstərən 15 otel və mehmanxana tipli müəssisələrdə 5354 nömrədən  istifadə edilmişdir. 2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında otel və mehmanxanalarda 12365 çarpayı- yerdən  istifadə olunmuşdur. Bir gün qalmaq üçün orta qiymət 68,9 manat təşkil etmiş və turistlərin qalma müddəti 1-2 gün olmuşdur. Otel və mehmanxana tipli müəssisələrə 44310 nəfər yerləşdirilmiş, onların 17641 nəfəri və ya 39,8 faizi Azərbaycan, 26669 nəfəri və ya 60,2 faizi xarici ölkə vətəndaşları olmuşdur.

 Otel və mehmanxana tipli müəssisələrinə yerləşdirilən yerli və əcnəbi turistlərin sayı əvvəlki ilin müvafiq dövrü illə müqayisədə 8860 nəfər və ya 25,0 faiz artmışdır. 2024-cü ilın yanvar-iyun aylarında yerli turistlərin sayı keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1655 nəfər və ya 8,6 faiz azalma, əcnəbi turistlərin sayında isə 10515 nəfər və ya 65,1 faiz artma qeydə alınmışdir.

2024-cü ilin yanvar-iyun aylarında rayona gələn əcnəbi turistlər arasında Hindistan  vətəndaşları üstünlük təşkil edərək 14066 nəfər olmuşdur, bununla yanaşı Səudiyyə Ərəbistandan 3905 nəfər, Birləşmiş Ərəb Əmirlikdən 2168 nəfər, Küveytdən 1070 nəfər Pakistandan 717 nəfər, Rusiyadan 601 nəfər, Qətərdən 405 nəfər, Omandan 384 nəfər,  İsraildan 311 nəfər, Türkiyədən 195 nəfər, Bəhreyndən 160 nəfər, Böyük Britaniyadan 156 nəfər, ABŞdan 98 nəfər, Özbəkistandan 64  nəfər, 2369 nəfəri digər ölkələrdən isə turist gəlmişdir.     

2024-cü ilin iyun ayında turizm obyektlərində işçilərin orta sayı 979 olmuşdur. Onlardan 222 nəfərini qadınlar, 62 nəfərini  turizm və otelçilik üzrə təhsil alan mütəxəssislər, 16 nəfərini isə əcnəbi işçilər təşkil edib.

 Qiymət. 

Ərzaq məhsullarının qiymət indeksləri

Ərzaq məhsulları üzrə un və çörək məmulatları, ət və ət məhsulları, balıq və balıq məhsulları, yağ və süd məhsulları, yumurta, meyvələr, tərəvəzlər, şəkər, şokolad və konfetlər, çay, sərinləşdirici içkilər, meyvə şirələri, spirtli içkilər və tütün məmulatlarının qiyməti artmışdır. Ən çox qiymət artımı ət və ət məhsulları,yağ və süd məhsulları, spirtli içkilər  üzrə olmuşdur.

Qeyri-ərzaq məhsulları üzrə geyim, ayaqqabı, parçalar, tikinti materialları, mebel və ev əşyları, zərgərlik məmulatları,məişət cihazları, minik avtomobilləri üçün ehtiyat hissələri, tibbi təyinatlı məhsullar,dəftərxana ləvazimatı, şüşə və yemək qabları və şəxsi istifadə əşyalarının qiyməti artmışdır.Ən çox qiymət artımı tikinti materialları və şəxsi gigiyena əşyaları üzrə olmuşdur.

Qeyri-ərzaq məhsullarının qiymət indeksləri

Əhalinin sosial təminatı

      2024-cü ilin yanvar-iyun ayları ərzində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu Qəbələ rayon Şöbəsi tərəfindən 10094 pensiya işi üzrə 10146 ailə üzvünə orta aylıq olmaqla 3878,1 min manat pensiya ödənilmişdir. 

  Nəqliyyat, informasiya və rabitə

Nəqliyyat. 2024-cü ilin yanvar-iyun ayları ərzində avtomobil nəqliyyatı ilə yük daşınması əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 6,0 faiz artaraq 456 min ton, sərnişin daşınması  isə 7,8 faiz artaraq  4376  min  sərnişin olmuşdur.

2024-cü ilin yanvar-iyun ayları ərzində nəqliyyat və anbar təsərrüfatı üzrə cəmi məhsul buraxılışı 4986,1 min manat olmuşdur ki, bunun da 2889,8 min manatı və ya 58,0 faizi fiziki şəxslərin payına düşür.

           Hesabat dövründə fiziki şəxslər tərəfindən nəqliyyat sektorunda 2889,8 min manat həcmində iş və xidmətlər göstərilmişdir. Bu göstərici 2023-cü ilin müvafiq dövrünə nisbətən 6,2 faiz və ya 169,8 min manat artmışdır. Həmin iş və xidmətlərin 753,9 min manatı və ya 26,1 faizi yük daşınmasının, 2135,9  min manatı və ya 73,9 faizi isə sərnişin daşınmasının payına düşmüşdür.

 Nəqliyyat sektorunun əsas göstəriciləri

Əhalinin məşğulluğu və yeni iş yerlərinin açılması

                       2024-cü il üçün tərtib edilmiş Ərazi Məşğulluq Proqramının müddəalarına əsaslanaraq  rayon ərazisində fəaliyyət göstərən sənaye və kənd təsərrüfatı istiqamətli idarə, müəssisə, təşkilat və təsərrüfatlarla sıx əlaqə saxlanılmışdır. Bunun üçün ilk növbədə vakant vəzifələrin və boş iş yerlərinin müəyyənləşdirilməsi mərkəzin iş prosesinin əsas xəttini təşkil etmişdir. Nəticədə, 2024-cü ilin yanvar-iyun ayları ərzində rayonda fəaliyyət göstərən idarə, təşkilat və müəssisələrdən daxil olan boş iş yerləri haqqında məlumatlar Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sisteminin (MEİS) “Məşğulluq” altsistemində öz əksini tapmışdır.

                   Əhalinin  məşğulluğunu təmin etmək sahəsindəki işlərin səmərəliyini artırmaq        məqsədi ilə geniş tədbirlər planı tərtib edilmiş və burada aktual məsələlərin əhatə edilməsinə diqqət yetirilmişdir.

                   2024-cü ilin aprel ayının 1-i vəziyyətinə iqtisadi fəal əhali 60310 nəfər o cümlədən  şəhər yerləri üzrə 13185 nəfər, kənd yerləri üzrə 47125 nəfər, məşğul  əhali  57212 nəfər o cümlədən  şəhər yerləri üzrə  12014 nəfər, kənd yerləri üzrə 45198 nəfər və işsiz əhalinin yaşayış yerinə görə   sayı  3098  nəfər  o cümlədən  şəhər yerləri üzrə 1171 nəfər, kənd yerləri üzrə isə 1927 nəfər olmuşdur.

2020-ci il  tarixdən 01 iyul 2024-cü ilə tarixədək olan  dövr ərzində 3109 yeni iş yeri yaradılmışdı. İş yerlərindən 159-u yeni yaradılmış müəssisə və təşkilatlarda, 2950-i mövcud müəssisə və təşkilatlarda yaradılmışdır.

01 yanvar 2020-cı ildən 01 iyul 2024-cü ilədək olan yeni açılmış iş yerləri barədə məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdi.